Urbanization and climate changes have direct impacts on ecosystems and the services they provide to society, thus influencing human well-being and health. Urban sprawl may conflict with ecosystem services, e.g. enhancing water-related stresses and risks of, e.g., droughts and floods, with significant economic, environmental and societal impacts. Such hydro-climatic extremes and their societal impacts are evident around the world. East Africa is a region with highly vulnerable populations to frequent floods and droughts.

The adoption of the EU land use, land use change and forestry (LULUCF) regulation ensures that for the first time afforestation in Europe will contribute toward the achievement of European Union (EU) climate change commitments under the Paris Agreement. However, increased afforestation in Europe could have unintended environmental trade-offs that may hamper the achievement of EU Water Framework Directive targets.

Hoofddoel van dit speerpunt is om zowel de Nederlandse overheid als het bedrijfsleven uit te rusten met een operationele kennisinfrastructuur die toegesneden is op de relatie tussen (antropogene en natuurlijke) klimaatverandering en meervoudig ruimtegebruik

De in dit artikel gepresenteerde lange-termijnvisie geeft een denkbare ontwikkelingsrichting aan, in de lijn van Plan Ooievaar, maar aangepast aan en andere geofysische context (klimaatverandering) en een andere maatschappelijke context (postmoderne)

Vier thema's komen in deze brochure aan bod: koolstofvastlegging in bos en landbouw; emissies van lachgas en methaan uit de landbouw; landgebruik als actor en reactor in het klimaatsysteem; klimaatverandering en het landelijk gebied: een integrale kijk. Uitleg over een actueel onderwerp, aan de hand van 31 vragen

IPCC (2001) indicates that climate change will take place despite the mitigation strategies that are going to be implemented. This calls for adaptation strategies in order to reduce the vulnerability to climate change. The aim of this project was to make a policy assessment to contribute to a more thorough understanding of the adaptation options, their costs and benefits and the policy conclusions that could be attached to the results.

De landschappen in ons land zijn ‘man made’ en tot enkele decennia geleden nog met een geheel eigen ‘gezicht’. De afgelopen halve eeuw zijn er telkens schoksgewijs grote landschappelijke veranderingen aan de orde geweest door veranderingen in het landgebruik, en de effecten van klimaatverandering komen daar nog bovenop. Dit rapport gaat in op de effecten die optreden door de ‘mediterranisatie’ en zeespiegelrijzing en hoe dat doorwerkt in de identiteit van het landschap. Landschappelijke verandering mondt uit in het verloren gaan van kenmerken, maar er ontstaan ook weer nieuwe.

Klimaatverandering is ruimtelijk relevant. Daarom heeft de overheid een politieke ambitie vastgelegd in de nationale adaptatiestrategie ‘Maak ruimte voor klimaat’ (2007) om Nederland klimaatbestendig te maken en ook in de toekomst bij ruimtelijke inrichtingsvraagstukken rekening te houden met klimaatverandering. Een hernieuwde visie op de inrichting van Nederland is derhalve noodzakelijk. Die visie moet gebaseerd zijn op de actuele stand van de wetenschappelijke kennis. Bij het opstellen van die visie moeten verschillende belangen en waarden in onze maatschappij.

Het gebied Het Groene Woud bestaat voornamelijk uit zandgronden en zal daardoor vooral met toenemende droogte te maken krijgen. In natuurgebieden zal door de verwachte temperatuurstoename ook het verdwijnen van koudeminnende soorten een toenemend probleem vormen. Om het gebied klimaatbestendiger te maken, kunnen maatregelen worden genomen die zich richten op het direct tegengaan van de klimaateffecten.

Dit rapport presenteert een beknopt overzicht van de stand van zaken (state-of-the-art) in het nationale en internationale onderzoek naar de relatie van klimaatverandering en bodem en van de mogelijkheden om de bodem te gebruiken voor slimme en effectieve adaptatie aan klimaatverandering in Nederland. De analyse is gericht op alle typen bodems die in Nederland voorkomen en omvat zowel natuurlijke en kunstmatig gevormde bodems, bodems in en onder bebouwd gebied en (onder)waterbodems

Een mogelijke adaptatiestrategie om de gevolgen van klimaatverandering op natuur te beperken is het realiseren van groenblauwe mantels rondom de EHS. In dit rapport wordt voor de provincie Noord-Brabant nagegaan waar groenblauwe mantels wenselijk en mogelijk zijn. De wenselijkheid wordt bepaald door verwachte knelpunten in de EHS, de mogelijkheid door de potentie van een gebied voor multifunctioneel medegebruik.

Ter ondersteuning van de politiek bestuurlijke besluitvorming over de toekomst van het Volkerak-Zoommeer heeft het nationaal onderzoekprogramma Kennis voor Klimaat de wetenschappelijke kennis en inzichten, die hiervoor van belang zijn, op een rijtje gezet. In deze studie is de nadruk gelegd op de lange termijn: in hoeverre past het zout maken van het Volkerak-Zoommeer in een lange termijn strategie voor klimaatadaptatie.